Một người tập yoga, tuy có thể uốn dẻo, thực hiện được nhiều tư thế yoga khó nhưng thiếu sự căn chỉnh đúng, cơ thể vẫn có thể gặp tổn thương và ảnh hưởng đến chất lượng tập luyện. Ngược lại, với một tư thế đơn giản, khi thực hiện đúng định tuyến trong yoga, sẽ mang lại sự ổn định, an toàn và hiệu quả. Hơn hết là sẽ càng đi sâu vào từng cấp độ trong yoga, vượt qua giới hạn thể chất để tiến đến hành trình nội tại.
Vậy định tuyến trong yoga là gì? Việc căn chỉnh khi tập yoga có thực sự quan trọng hay không? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về định tuyến và biết rõ các nguyên tắc định tuyến cơ thể khi tập yoga. Đọc và nghiên cứu kỹ hơn cùng Reco Yoga nhé!
Định tuyến trong yoga là gì?
Thuật ngữ “Alignment” trong yoga khi dịch sang tiếng Việt có thể hiểu là “căn chỉnh” hoặc “định tuyến” tùy theo ngữ cảnh sử dụng. Vậy thì có thể hiểu định tuyến trong yoga là gì?
Căn chỉnh nhấn mạnh vào việc sắp xếp cơ thể đúng cách để tối đa hóa lợi ích của tư thế. Còn định tuyến mang ý nghĩa rộng hơn, vừa là một sự liên kết ở cấp độ vật lý và vừa bao gồm tính thích ứng và sự kết nối giữa các bộ phận cơ thể trong chuyển động.
Khi nói đến định tuyến trong yoga, không phải chỉ mỗi việc đặt tay ở đâu, chân thế nào hay lưng có thẳng hay không. Đó là sự liên kết toàn diện giữa xương, cơ và khớp để cơ thể hoạt động hài hòa trong mỗi chuyển động. Định tuyến trong yoga không tạo ra một khuôn mẫu cứng nhắc, mà là sự điều chỉnh linh hoạt để cơ thể có thể bám rễ vững chắc, vươn dài tự do và mở rộng không gian một cách tự nhiên nhất.
Không tồn tại một quy tắc bất biến nào về định tuyến trong yoga. Qua nhiều thế kỷ, mỗi trường phái yoga lại có cách tiếp cận riêng, thậm chí có những nguyên tắc tưởng chừng mâu thuẫn. Nhưng điều đó không có nghĩa là định tuyến thiếu chính xác. Chính sự đa dạng này là cơ hội mở ra các phương pháp tiếp cận cá nhân hóa. Tại đó, mỗi người sẽ tìm thấy sự phù hợp riêng cho cơ thể, không gượng ép vào bất kỳ hình mẫu lý tưởng nào.
Một tư thế có thể trông đẹp mắt, nhưng nếu thiếu định tuyến chuẩn xác, nó có thể trở thành con dao hai lưỡi, gây áp lực lên khớp, dây chằng và cột sống theo thời gian. Ngược lại, khi cơ thể được sắp xếp đúng cách, từng chuyển động trở nên nhẹ nhàng, tự nhiên, năng lượng được lưu thông trọn vẹn mà không gặp bất kỳ rào cản nào.
Định tuyến cơ thể trong yoga không có quy chuẩn chung về con số, góc độ hay công thức chung nào cho tất cả tư thế và cơ thể. Đó là sự lắng nghe cơ thể, điều chỉnh hợp lý để tìm thấy điểm cân bằng giữa ổn định và linh hoạt, giữa kỹ thuật và cảm nhận.
Khi bạn hiểu đúng về định tuyến và cơ thể mình, yoga không còn là chuỗi bài tập thể chất, mà sẽ trở thành một hành trình khám phá tuyệt vời. Bạn sẽ học được các tương tác với cơ thể mình, tìm ra giới hạn để rồi vượt qua nó một cách đầy tinh tế.
Các cấp độ của định tuyến trong yoga
Có thể xem định tuyến trong yoga là việc căn chỉnh, định vị cơ thể trong từng tư thế để tạo ra nền tảng ổn định cho chuyển động. Nhưng không dừng lại ở mặt hình thể, định tuyến còn mở rộng từ ngoài vào trong, từ hữu hình đến vô hình, từ cơ thể vật lý đến tâm thức.
Chúng ta có thể tạm chia định tuyến yoga thành 4 cấp độ:
Cấp độ đầu tiên, cũng là nền tảng của mọi sự định tuyến, chính là cấp độ vật lý. Đây là cấp độ thiết lập đường nét cơ thể theo đúng như tư thế asana. Đó có thể là vị trí chân trở thành rễ bám chặt đất, cột sống vươn dài lên cao, tay và chân được sắp xếp theo đúng trật tự sao cho cơ thể ổn định và cân bằng.
Ở cấp độ vật lý, phải tuân theo giới hạn cơ thể và không yêu cầu các bộ phận vượt qua giới hạn cho phép trong các chuyển động.
Cấp độ thứ hai, sâu hơn một lớp, chính là cấp độ cơ sinh học. Hiểu đơn giản chính là dựa vào giải phẫu học để hiểu về cơ chế vận động của từng khớp, từng nhóm cơ. Sự hiểu biết này sẽ đảm bảo mỗi chuyển động vừa linh hoạt, vừa bảo vệ hệ thống xương khớp khỏi những tổn thương.
Đi sâu thêm một tầng sẽ chạm đến cấp độ thứ ba, chính là định tuyến năng lượng. Đây là cấp độ vượt qua khỏi giới hạn của cơ xương, đi đến dòng chảy vô hình của năng lượng sống prana. Ở cấp độ này, chúng ta không còn nói về hình thể, mà bàn về sự luân chuyển của hơi thở, về cách mà các dòng năng lượng được dẫn dắt qua từng chuyển động vật lý.
Tại cấp độ này, ngoài việc thực hiện các tư thế asana có sự tham gia của các cơ xương thì còn có thêm hơi thở. Và mọi thứ sẽ được kết nối với dòng chảy năng lượng bên trong. Cơ thể ổn định trong tư thế yoga và hơi thở sâu hơn, tâm trí cũng an trú hơn thì đó là lúc bạn đã đi đến cấp độ thứ ba này.
Và kết thúc, cấp độ sâu nhất của định tuyến trong yoga chính là việc kết nối với thái độ. Tại đây, yoga đã vượt qua giới hạn là những bài tập thể chất, tiến đến quá trình chuyển hóa nội tại. Khi đó, thân, tâm và ý cùng hòa hợp; là lúc tư duy định hình, nuôi dưỡng sự bình an và thấu hiểu chính mình.
Hiểu rõ các cấp độ định tuyến trong yoga, bạn sẽ có được bức tranh tổng thể, không chỉ tìm thấy sự ổn định mà còn tìm được định tuyến trong cuộc sống.
Vì sao chú ý đến định tuyến cơ thể lại quan trọng khi tập yoga?
Có thể ví định tuyến trong yoga chính là chiếc la bàn chỉ đường, dẫn dắt người tập đi đúng hướng trong hành trình này. Nếu không có nó thì rất dễ lạc lối, chính xác hơn là dễ bị chấn thương và giảm hiệu quả luyện tập.
Nếu bạn đã từng tập yoga, chắc chắn sẽ cảm nhận được, chỉ một chút xoay hông, thay đổi vị trí chịu lực hay đặt bàn chân chính xác hơn thôi cũng đã đủ quyết định toàn bộ trải nghiệm luyện tập. Cơ thể được định tuyến đúng, giống như cây đàn được căng đúng dây, mọi thứ phát ra sẽ hài hòa và dễ chịu hơn.
Vào các tư thế yoga, không chỉ là chuyện hình thể đẹp mắt hay không mà còn là vấn đề an toàn. Ở trong một tư thế sai, dù rất nhỏ, nhưng cũng có thể tăng áp lực cho khớp, căng cơ không cần thiết, thậm chí là tổn thương lâu dài cho cơ xương. Nên, việc tập đúng ngay từ đầu rất quan trọng, vừa bảo vệ cơ thể, vừa xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.
Cạnh đó, mỗi tư thế yoga đều nhắm vào những nhóm cơ cụ thể, giúp tăng cường sự dẻo dai và độ bền. Định tuyến đúng giúp phát huy tối đa hiệu quả của các động tác này.
Chú tập đến việc căn chỉnh trong yoga sẽ đánh thức khả năng nhận biết về cách cơ thể vận hành. Hơn nữa, khi tập trung vào từng chuyển động, từng hơi thở, cũng là lúc bản thân đang thực hành sự hiện diện. Không còn những suy nghĩ vẩn vơ, không còn những lo lắng xa xôi, chỉ còn bản thân và từng động tác được thực hiện một cách có ý thức. Nhớ đó mà giúp bạn mài giũa tâm trí, hình thành sự kỷ luật, thực hành chánh niệm và khả năng kết nối sâu sắc với chính mình.
Một số nguyên tắc định tuyến trong yoga – Hướng dẫn căn chỉnh
Dưới đây là một số hướng dẫn định tuyến trong yoga, cách căn chỉnh tư thế đúng khi tập luyện:
Hiện diện trong hơi thở và chuyển động
Đừng biến yoga trở thành những bài tập máy móc, hãy để yoga hiện diện như là cầu nối giữa thân và tâm, giữa thở và chuyển động. Khi hít vào, hãy cảm nhận luồng không khí tràn ngập trong từng tế bào, mở rộng cơ thể một cách tự nhiên. Khi bạn thở ra, hãy buông bỏ những căng thẳng không cần thiết.
Sự hiện diện trong từng hơi thở giúp bạn di chuyển có ý thức, tránh những chuyển động vội vã và sai lệch, đồng thời tạo ra sự kết nối của thân tâm.
Cột sống ở vị trí trung tính
Cột sống là trụ cột của cơ thể, nối đất với trời, giữ cho cơ thể sự ổn định và linh hoạt. Khi tập yoga, việc đặt cột sống ở vị trí trung tính, không duỗi thẳng hay võng quá mức rất cần thiết. Cột sống được đặt thẳng tự nhiên sẽ giúp dòng năng lượng luân chuyển một cách mượt mà hơn.
Thẳng hàng hoặc xếp chồng các khớp
Việc căn chỉnh đúng các khớp cũng sẽ bảo vệ cơ thể khỏi áp lực không cần thiết. Nguyên tắc này sẽ giúp bạn duy trì sự ổn định, thăng bằng, tránh tổn thương và tối ưu hóa sức mạnh của từng nhóm cơ.
Căn chỉnh cơ thể từ đất lên trời
Tưởng tượng bạn đang xây một ngôi nhà, nền móng càng chắc thì cấu trúc càng bền. Khi tập yoga cũng như thế, nhất là ở các tư thế yoga đứng hoặc tư thế yoga đảo ngược, nên đặt lòng bàn chân bám chặt xuống mặt sàn, phân bổ trọng lượng đều lên gót chân, mũi chân (tùy theo từng tư thế mà phân bổ trọng lượng phù hợp).
Từ điểm tiếp xúc đó, năng lượng được dẫn truyền dọc theo cơ thể, hướng lên cột sống, mở rộng lồng ngực và kéo dài cánh tay, tạo ra một tư thế tràn đầy sức sống.
Không vượt giới hạn thể chất
Có nhiều người, dù tập yoga thời gian dài vẫn mắc phải nhiều sai lầm không đáng có. Trong đó, việc giữ quan niệm “phải làm giống như người ta” đã khiến cho kết quả tập luyện bị ảnh hưởng.
Nhớ rằng, mỗi cơ thể đều có giới hạn riêng và việc tôn trọng giới hạn đó là chìa khóa để duy trì sự bền vững trong luyện tập. Đừng ép mình vào những tư thế quá sức, hãy lắng nghe tín hiệu của cơ thể. Một chút thử thách là tốt, nhưng sự gượng ép có thể dẫn đến chấn thương.
Nên, một nguyên tắc quan trọng về định tuyến trong yoga mà bất kỳ ai khi tập cũng phải nhớ chính là: “Hãy tập trung vào cảm giác bên trong, điều chỉnh theo khả năng của bản thân để tìm thấy sự thoải mái và an toàn”.
Sử dụng dụng cụ hỗ trợ trong yoga
Dụng cụ yoga không chỉ dành cho người mới bắt đầu, mà là công cụ giúp mọi người tối ưu hóa tư thế của mình. Các khối yoga sẽ giúp người tập chỉnh sửa được vị trí cao thấp để hỗ trợ thăng bằng. Dây đai yoga sẽ hỗ trợ trong các tư thế kéo giãn, giúp chuyển động an toàn và không làm các cơ bắp bị quá sức.
Việc tập yoga cùng với các dụng cụ hỗ trợ không chứng tỏ bạn là người thể trạng yếu hay các khiếm khuyết về thể chất. Sự hiện diện của các dụng cụ này sẽ được coi như bạn đang dần hiểu rõ định tuyến trong yoga là gì. Vì không phải cơ thể nào cũng sẽ vào được tư thế asana một cách hoàn hảo nhất. Hiểu rõ cơ thể đang gặp vấn đề gì khi tập và dùng dụng cụ yoga đúng vị trí, đúng lúc mới chính là thời điểm bạn cho phép cơ thể và tâm trí mình dần hòa làm một.
Thay vì xem chúng là điểm yếu, hãy coi đó là phương tiện giúp bạn tiếp cận tư thế đúng cách, giảm thiểu áp lực lên khớp và duy trì sự ổn định trong suốt quá trình luyện tập.
Lời kết
Tập yoga là rèn luyện tâm trí và thấu hiểu bản thân. Khi chú ý đến định tuyến trong yoga, bạn đang cho bản thân cơ hội tập luyện an toàn, tránh xa chấn thương và mở ra không gian kết nối giữa các cơ xương khớp, cũng như là giữa thân, tâm và ý.
Mỗi lần bước lên thảm tập, hãy để cơ thể dẫn dắt bạn, lắng nghe và căn chỉnh theo đúng nguyên tắc để mang đến sự thay đổi từ sâu bên trong.
Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về định tuyến trong yoga và cách áp dụng vào từng tư thế, hãy đồng hành cùng Reco Yoga. Giáo viên của chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn trong từng chuyển động, cung cấp phương pháp tập luyện đúng cũng như cách sống, sinh hoạt và ăn uống như thế nào để tiến bộ hơn từng ngày.
